Chryzantemy to piękne rośliny, które można uprawiać w donicach i na rabatach. Kwitną od końca lata do późnej jesieni i zimy. Wyróżnia je wyjątkowy wygląd i kolory kwiatów. Choć kojarzą nam się z Dniem Wszystkich Świętych, to są pięknymi roślinami, którymi warto ozdobić dom i ogród. Jak uprawiać chryzantemy w ogrodzie i jak pielęgnować chryzantemę w doniczce? Przygotowałam obszerny poradnik o chryzantemach, z którego dowiesz się absolutnie niezbędnych sekretów dotyczących tych roślin.
Chryzantema w krajach azjatyckich
Chryzantema, zwana też złocieniem, to roślina z rodziny astrowatych. W Azji Wschodniej chryzantemy uprawiane są od I wieku naszej ery. Znajdują zastosowanie jako składnik kulinarny, w lecznictwie oraz do wyrobu napojów czy repelentów. W starożytnych Chinach używano ich do leczenia bólu, zawrotów głowy, nadciśnienia czy przeziębienia.
Złocień jest drugim, zaraz po kwiatach wiśni, symbolem Japonii, który ma swoje odzwierciedlenie w różnorodnych elementach kultury tego kraju. Chryzantema o 16 płatkach jest odwiecznym symbolem rodziny cesarskiej. Ponadto kwiat ten jest symbolem długiego życia czy znajduje się w japońskich paszportach.
To ulubione kwiaty Japończyków, w kraju kwitnącej wiśni uprawia się aż 350 gatunków chryzantem. Jest rośliną ozdobną i leczniczą, która stanowi nieodzowny element jesieni. Japończycy wierzą, że zapewnia dobre samopoczucie, chroni przed chorobami i ma moc neutralizowania złej energii. Mają również Święto Chryzantem, które obchodzą 9 września.
Jak uprawiać chryzantemy w ogrodzie?
Chryzantemy warto posadzić w ogrodzie w dobrze przepuszczalnej glebie z dodatkiem kompostu w słonecznym miejscu. Choć rośliny te można również uprawiać jako kwiaty doniczkowe w domu, na balkonie czy tarasie.
Latem koniecznie trzeba je podlewać, a już wiosną rozpocząć zasilanie nawozem. Nawóz do chryzantem należy przestać stosować, gdy pąki kwiatowe zaczną się otwierać. Usuwanie pędów bocznych sprawi, że roślina się bardziej zakrzewi i pojawi się więcej pąków kwiatowych.
Pielęgnacja chryzantemy w ogrodzie
Chryzantemy to rośliny łatwe w uprawie, choć wymagają nawożenia latem i wczesną jesienią, by pobudzić roślinę do wzrostu. Na zimę warto okryć. Jeśli zależy Ci na obfitym kwitnieniu i silnym rozkrzewianiu trzeba uszczykiwać jej wierzchołki już od początku lata. Zabieg ten polega na usuwaniu krótkich, niewielkich i niezdrewniałych pędów. Natomiast uszczykiwanie chryzantemy wykonane na początku lipca opóźni kwitnienie.
Cechy chryzantem:
- Kolor – kwiaty chryzantemy występują w wielu różnorodnych kolorach, dostępne są: chryzantemy białe, chryzantemy czerwone, chryzantemy ecru, chryzantemy fioletowe, chryzantemy herbaciane, chryzantemy niebieskie, chryzantemy pomarańczowe, chryzantemy różowe, chryzantemy tęczowe, chryzantemy trzykolorowe, chryzantemy żółte, chryzantem łososiowe, chryzantemy dwukolorowe czy chryzantemy brązowe.
- Okres kwitnienia – najczęściej kwitną od końca lata do początku zimy (w zależności od pogody i przymrozków).
- Kształt kwiatostanu chryzantemy – dzielimy je na: prosty (przypomina rumianek), kulisty, anemowy, pompony, półkulisty, przejrzysty, parasolkowaty, igiełkowy, kędzierzawy, pajęczasty, łyżeczkowaty czy fantazyjny.
Chryzantema to wyjątkowa roślina, która – choć kojarzy się z dniem Wszystkich Świętych i listopadem, to kwitnie późną jesienią, gdy możemy cieszyć się pięknym wyglądem czy kolorami niewielu kwiatów.
Istnieje ponad 30 rodzajów chryzantem. Różnią się długością łodygi, kształtem liści oraz kolorami i kształtami kwiatów.
Odmiany chryzantemy
Wśród ciekawych odmian chryzantem o atrakcyjnych kwiatach wyliczyć można: 'Fellbacher Wein’, 'Mei-Kyo’, 'Passionnement’, 'Faibelle’, 'Hebe’, 'Anastasia’, 'Bienchen’, 'Brockenfeuer’, 'Kleiner Bernstein’, 'Nebelrose’, 'Creamist’, 'Cremist Ecru’, 'Cremist Yellow’, 'Cremist White’, 'Astroid’.
Herbatka chryzantemowa
Jeśli lubisz uprawiać w swoim przydomowym ogrodzie rośliny ozdobne, które możesz wykorzystać w kuchni, to chryzantemy będą doskonałym wyborem. Napar z chryzantemy jest popularnym napojem w medycynie wschodniej. Wyróżnia się subtelnym i kwiatowym aromatem i orzeźwiającym smakiem z nutą charakterystycznej goryczki. Zdaniem Azjatów wzmacnia układ odpornościowy i kości, pozytywnie wpływa na widzenie, eliminuje stres, obniża ciśnienie, reguluje nadczynność tarczycy i łagodzi zapalenie spojówek.
W jaki sposób przygotować herbatkę z chryzantemy? Wystarczy do filiżanki wrzucić 2-3 suszone kwiaty chryzantemy drobnokwiatowej, zalać wrzącą wodą, przykryć talerzykiem i odstawić do zaparzenia na kilka minut. Tak przygotowany napój odpręża, orzeźwia, reguluje trawienie, pielęgnuje skórę oraz łagodzi stany zapalne. Chińczycy zalecają jej spożywanie do dań smażonych.
Ciekawostki i intrygujące fakty o chryzantemach
- Jeden z chińskich filozofów twierdzi: „Jeśli chcesz być szczęśliwy przez całe życie, hoduj chryzantemy”.
- Kwiat chryzantemy to obok róży jeden z najpopularniejszych kwiatów na świecie.
- Koreańczycy aromatyzują wino ryżowe kwiatami chryzantemy, aby otrzymać napój, znany jako gukhwaju.
- Chryzantemy odgrywają dużą rolę w orientalnych przepisach kulinarnych.
- Liście chryzantemy są popularnym warzywem w Azji.
- Chryzantemy mogą być toksyczne dla dzieci, psów i kotów.
- Chryzantemy mają wiele różnych znaczeń. W niektórych częściach świata chryzantemy kojarzą się z radością i optymizmem. Chryzantemy przyciągają szczęście i radość do domu. W Azji są symbolem długiego i szczęśliwego życia. Według greckich wierzeń chronią przed złymi duchami. W wielu krajach europejskich, w tym we Francji, Belgii i Hiszpanii, chryzantemy kojarzą się ze śmiercią i często są wręczane na pogrzebach lub umieszczane na grobach ku czci zmarłych.
- Chryzantemy są jadalne. Poza herbatką chryzantemową, o której pisałam wcześniej, również liście tej rośliny są jadalne. Można je dodawać do sałatek lub gotować jak inne warzywa.
- Chryzantemy zawierają naturalne pestycydy, zwane pyretrynami, które wykorzystuje się jako naturalny środek do zwalczania komarów, much czy mrówek.
- Chryzantema jest jedną ze szczęśliwych chińskich roślin (pozostałe to śliwa, orchidea i bambus). Reprezentują one cztery pory roku, orchidea wiosnę, bambus lato, chryzantema jesień a śliwa zimę.
- Kwiaty chryzantemy są od wieków stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej.
- Według feng shui kwiat chryzantemy przynosi szczęście i śmiech do domu.
- Cięty kwiat chryzantemy może przetrwać w wazonie 3 tygodnie, ale liście obumierają znacznie wcześniej. Z tego powodu liście są często usuwane z łodygi po ścięciu rośliny, aby zapewnić dłuższą żywotność.
- Chryzantema jest oficjalnym kwiatem Chicago.
- Czerwona chryzantema symbolizuje czystą miłość, żółta chryzantema przedstawia jednostronną miłość, a biały symbolizuje lojalność w miłości.
Chryzantema w doniczce – jak uprawiać w domu?
Chryzantemy cięte w bukiecie oraz chryzantemy doniczkowe to prosty sposób, by udekorować dom kolorem w okresie jesieni i zimy. Chryzantema w doniczce wymaga nasłonecznionego stanowiska. Jest to roślina krótkiego dnia, co oznacza, że wytrzymuje również w chłodniejszych temperaturach i dobrze będzie czuć się, na przykład dekorując wiatrołap i witając gości wchodzących do domu. Chryzantema w doniczce źle znosi przesuszenie, a w okresie jesienno-zimowym powietrze w naszych domach – ze względu na ogrzewanie – jest suche, dlatego roślina wymaga częstego, nawet codziennego, podlewania. Wart również choć raz w miesiącu zasilać ją nawozem.
Po przekwitnięciu kwiatów chryzantemy doniczkowej, należy je odciąć oraz ograniczyć nawożenie i podlewanie, gdyż potrzebuje ona odpowiednio długiego okresu spoczynku. Wiosną można znów zacząć ją zasilać i nawadniać, a dobrym pomysłem jest przesadzenie chryzantemy doniczkowej na wiosnę do ogrodu. Przy zapewnieniu optymalnych warunków roślina zakwitnie kolejnej jesieni.