Edukacja sensoryczna, choć często postrzegana jako zabawa, ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju dziecka. Żłobki i przedszkola, które świadomie wprowadzają aktywności stymulujące zmysły, wspierają najmłodszych w lepszym rozumieniu otaczającego świata. Takie działania rozwijają koncentrację, koordynację ruchową i umiejętność regulacji emocji, przygotowując dzieci do wyzwań kolejnych etapów edukacji. Dlaczego stymulacja zmysłów w pierwszych latach życia to inwestycja w przyszłość dziecka?
Spis treści
Edukacja sensoryczna w żłobku i przedszkolu
Integracja sensoryczna opiera się na założeniu, że prawidłowe przetwarzanie bodźców zmysłowych, takich jak dotyk, słuch, wzrok czy równowaga, jest kluczowe dla rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego dzieci. Przedszkola i żłobki poprzez zabawę oraz inne celowe działania pobudzające zmysły mogą wspierać harmonijny rozwój najmłodszych, dzięki czemu dzieci będą lepiej rozumieć świat i swoje miejsce w nim.
Zalety edukacji sensorycznej
– „Właściwa integracja sensoryczna wspiera rozwój układu nerwowego, pozwalając dziecku na skuteczne zarządzanie bodźcami. Przykładowo, dziecko, które potrafi odróżnić istotne sygnały od tych mniej ważnych, jest w stanie skoncentrować się na wykonywanych zadaniach, co wpływa pozytywnie na jego wyniki w nauce i zdolność do pracy w grupie. Koordynacja ruchowa, wspierana przez zajęcia ruchowe i sensoryczne, pozwala na rozwijanie takich umiejętności jak równowaga, precyzja ruchów czy planowanie działań, co przekłada się na większą samodzielność dziecka” – wyjaśnia Katarzyna Lisowska-Bojar, ekspert Academy International.
Edukacja sensoryczna ma także ogromny wpływ na regulację emocji. Dzięki odpowiedniej motywacji dzieci uczą się rozpoznawać swoje potrzeby sensoryczne i zarządzać nimi, co pomaga im w trudnych sytuacjach, takich jak nowe wyzwania czy konflikty. Dziecko, które potrafi adekwatnie reagować na bodźce, lepiej radzi sobie z napięciem i stresem, co przekłada się na lepsze relacje z rówieśnikami i dorosłymi.
Tworzenie odpowiedniego środowiska
Żłobki i przedszkola odgrywają kluczową rolę w rozwijaniu zdolności sensorycznych dzieci, zapewniając im przestrzeń sprzyjającą doświadczaniu bodźców zmysłowych. Przedszkolne sale są często wyposażone w kąciki sensoryczne, gdzie dzieci mogą eksplorować różnorodne faktury, kolory i dźwięki. Znajdziemy tam np. ścieżki sensoryczne, tablice manipulacyjne czy pojemniki wypełnione materiałami o różnych właściwościach, takimi jak piasek czy ryż.
Dodatkowo, nowoczesne placówki coraz częściej inwestują w wewnętrzne sale zabaw, np. typu „kulki”, które zachęcają dzieci do aktywności fizycznej i rozwijania koordynacji. Równie istotne są zewnętrzne, ogrodzone place zabaw, które zapewniają bezpieczną przestrzeń do ruchu na świeżym powietrzu.
– „Miejsca typu kąciki manipulacyjno-sensoryczne pozwalają na wprowadzenie aktywności fizycznych, które wspierają rozwój układu przedsionkowego i proprioceptywnego. Dzięki dobrze przemyślanej przestrzeni dzieci mogą swobodnie eksplorować otoczenie, rozwijając swoje zmysły oraz zdolności motoryczne w bezpiecznych i inspirujących warunkach” – dodaje Katarzyna Lisowska-Bojar, ekspert Academy International.
Zajęcia i aktywności sensoryczne
Codzienne zajęcia organizowane w żłobkach i przedszkolach powinny być prowadzone w taki sposób, aby angażować różne zmysły. Można to robić np. poprzez zabawy z masami plastycznymi, jak plastelina, ciastolina czy piasek kinetyczny, które rozwijają dotyk i małą motorykę. Również wspólne śpiewanie piosenek i słuchanie odgłosów natury pobudza zmysły słuchu i wzroku. Jednym ze sposobów wspierania rozwoju sensorycznego w żłobkach i przedszkolach są też zajęcia z sensoplastyki. To forma aktywności, która angażuje wszystkie zmysły dziecka: dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Pracując z różnorodnymi fakturami i zapachami, dzieci eksplorują świat w atmosferze radości i swobody, rozwijając swoje zdolności poznawcze i emocjonalne. Co istotne, sensoplastyka jest odpowiednia dla dzieci już od szóstego miesiąca życia, co czyni ją idealnym sposobem na wczesne wspieranie rozwoju sensorycznego w bezpieczny i angażujący sposób. Takie aktywności pomagają dzieciom budować pewność siebie i uczą pracy w grupie.
Współpraca z rodzicami
Aby zapewnić dziecku spójność i stałość aktywizacji, warto kontynuować działania sensoryczne również w domu. Proste aktywności, takie jak wspólne lepienie z mas plastycznych, budowanie z klocków, malowanie farbami czy organizowanie ścieżek sensorycznych, mogą być świetnym sposobem na wspieranie rozwoju zmysłów dziecka w codziennych sytuacjach. Takie podejście pozwala na tworzenie spójnego środowiska rozwojowego, w którym dziecko czuje się bezpieczne, zrozumiane i wspierane. Współpraca żłobków, przedszkoli i rodziców jest więc kluczowa dla osiągnięcia jak najlepszych efektów w rozwoju najmłodszych.
Dzieci z właściwie rozwiniętą integracją sensoryczną są bardziej otwarte na nowe doświadczenia, co wpływa na ich kreatywność i gotowość do eksplorowania świata. Właśnie dlatego edukacja sensoryczna powinna być elementem programów realizowanych w żłobkach i przedszkolach, zapewniając dzieciom najlepsze warunki do wszechstronnego rozwoju.
Przeczytaj również artykuł pt.: Żłobek – wybawienie dla rodziców czy zabranie dziecku dzieciństwa?