Egzotyczne rośliny doniczkowe – co warto wiedzieć o ich uprawie?

Rośliny tropikalne z powodzeniem można uprawiać jako doniczkowe w naszym klimacie. Zakochałam się w nich od pierwszego wejrzenia. Mam takie marzenie, aby ozdobić nimi wnętrze nowego domu, jednak ceny doniczkowych roślin tropikalnych są ogromne. W związku z tym tej zimy postanowiłam kolejny raz zaszaleć i wyhodować je z nasion. To zdecydowanie tańsze i bardziej satysfakcjonujące rozwiązanie.

Uprawa roślin tropikalnych z nasion a ziemiórki

Uwielbiam otaczać się roślinami od zawsze, ale pomysł, by wyhodować je z nasion, zrodził się jesienią zeszłego roku. Wtedy to pierwszy raz znalazłam sklep internetowy z nasionami roślin egzotycznych. Choć wówczas była to jedynie zabawa, to nie obyło się bez dodatkowych przygód. Bo razem z hodowlą doniczkowych roślin tropikalnych z nasion udało mi się wyhodować ziemiórki. Są to takie małe muszki (podobne do owocówek), które latają po mieszkaniu (wokół doniczek z kwiatami). Próbowałam wielu rozwiązań, przeczytałam wiele artykułów o tym, jak pozbyć się ziemiórek. Nie pomogło nic! Już prawie załamana na tagach florystycznych kupiłam rosiczkę – roślinę owadożerną, która w kilka tygodni pomogła pozbyć się mnóstwa ziemiórek!

W tym roku byłam odrobinę mądrzejsza i wierzchnią warstwę doniczek, w których wysiałam nasiona roślin egzotycznych, wysypałam piaskiem (na razie nie ma ani jednej ziemiórki)! Zatem jest sukces!

Miniszklarenka do wysiewu nasion

Jako że na działce ogrodowej hodowałam warzywa z rozsady, w piwnicy miałam miniszklarnie do wysiewu nasion. Moja miniszklarnia składa się z wielodoniczki, podstawki i przykrywki. Taki zestaw pozwala stworzyć odpowiedni mikroklimat do kiełkowania i ukorzeniania się wielu sadzonek jednocześnie.

Rośliny tropikalne w doniczkach – jak wyhodować z nasion krok po kroku?

Na dno minidoniczek wrzucam kilka kuleczek keramzytu, następnie ziemię. Wysiewam nasionka (które czasem trzeba wcześniej odpowiednio przygotować), a wierzch doniczek wysypuję piaskiem. Podlewam, przykrywam i kładę na kaloryferze. Kiedy pokrywka jest bardzo mokra, wówczas zdejmuję ją na kilka godzin, aby nie pojawiła się pleśń lub grzyb.

Zima – idealny moment na wysiew nasion w miniszklarni

Każdy mieszkaniec bloku wie, że najlepszy czas, by rozpocząć hodowlę własnych roślin egzotycznych na parapecie to okres grzewczy. Sama stawiam moją miniszklarenkę na kaloryferze, gdzie ma bardzo ciepło. W tym roku warunki są idealne, bo pierwsze sadzonki roślin tropikalnych pojawiły się już po kilku dniach.

Jak przygotować nasiona roślin egzotycznych do wysiewu?

Siew nasion tropikalnych czasem wymaga specjalnych przygotowań takich jak:

• Moczenie nasion to sposób, by przyspieszyć proces kiełkowania niektórych roślin poprzez ich wcześniejsze moczenie. Polega on na moczeniu nasion przed wysiewem w ciepłej (ale nie gorącej) wodzie od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin. W ten sposób należy przygotować nasiona akacji ciernistej, yerba mate, calliandra houstoniana czy moringi olejodajnej.
• Skaryfikacja nasion jest to metoda przyspieszania kiełkowania nasion, która polega na sztucznym uszkodzeniu nasion poprzez przecieranie ich papierem ściernym, nakłuwanie lub nacinanie. Należy to robić bardzo ostrożnie, by nie uszkodzić zarodka. Zabiegowi skaryfikacji warto poddawać palmy, Thespesia Populnea (Indian Tulip Tree), Nolinę czy draceny przed wysiewem.
• Stratyfikacja nasion to skrócenie okresu ich spoczynku poprzez umieszczenie ich w wilgotnym i zimnym podłożu (w lodówce). W ten sposób warto przygotować przed wysiewem nasiona mamutowca olbrzymiego, klonu palmowego, cedru himalajskiego czy brzostownicy japońskiej.

Kolejna próba uprawy roślin tropikalnych z nasion

W listopadzie 2019 w moim rozsadniku pojawiły się kolejne nowe perełki roślinne, a wśród nich:

Akacja ciernista (Acacia karroo) to wyjątkowe drzewo z afrykańskiej sawanny o pięknych żółtych kwiatach w kształcie kuleczek, które pachną niesamowicie. Starsze egzemplarze wydzielają gumę arabską, z której tworzy się słodycze. Akacja ciernista jest rośliną o wielorakim zastosowaniu, wykorzystywaną w medycynie niekonwencjonalnej. Niezwykle użyteczne drzewo lub krzew z długimi białymi cierniami, które poza pięknymi żółtymi kwiatami są dodatkową ozdobą. Roślina idealnie nadaje się na bonsai.

Australijskie Drzewko Bożonarodzeniowe (Nuytsia Floribunda) to piękny krzew lub drzewo obsypany złoto-pomarańczowymi kwiatami. Ma wiecznie zielone podłużne liście w oliwkowym kolorze. To trudna w uprawie roślina (do uprawy kolekcjonerskiej), która jest półpasożytem korzeniowym – oznacza to, że czerpie wodę i substancje odżywcze z innych roślin. Dobrze czuje się w towarzystwie funkii czy Lagerstremii indyjskiej.

Złotokap zwyczajny (Anagyroides Laburnum) – roślina o efektownych kwiatach w kolorze żółtym z rodziny bobowatych. Dobrze czuje się w słonecznym stanowisku, jest odporna na warunki miejskie, mróz i przesuszenie. Wszystkie jej części są trujące.

Mangostan właściwy znany też pod nazwami garcynia, smaczelina, żółtopla, żółciecz to roślin o wyjątkowych właściwościach. Daje soczyste owoce o słodkim smaku, który jest połączeniem ananasa, brzoskwini, truskawki i liczi. Są one uznawane za najsmaczniejsze owoce egzotyczne na świecie, które dodatkowo wyróżniają wyjątkowe właściwościach lecznicze. Jest to wolno rosnąca roślina pochodząca z Tajlandii, Malezji i Indonezji. Wiecznie zielone drzewo o podłużnych i lśniących liściach w oliwkowym kolorze.

Glicynia chińska, zwana również wisterią chińską, to silnie rosnące pnącze z rodziny bobowatych obsypane niebieskofioletowymi kwiatami zebranymi w grona. Wymaga częstego nawożenia, gleby odkwaszonej, wilgotnej i piaszczystej. Roślina idealna na bonsai.

Wawrzyn szlachetny (Laurus Nobilis) jest wiecznie zielonym krzewem lub drzewem. Wolno rosnąca roślina ozdobna, lecznicza i przyprawowa, popularna w ogrodach śródziemnomorskich. Preferuje słoneczne i półcieniste stanowisko. W kwietniu i maju kwitnie na żółto. Lubi ciasne donice i nie toleruje przeciągów. Wymaga regularnego podlewania, które można ograniczyć zimą.

Thespesia Populnea (Indian Tulip Tree) – roślina tropikalna o zimozielonych liściach i okazałych kielichowych kwiatach, która prezentuje się niezwykle dekoracyjnie. Roślina lecznicza i jadalna o niezwykłych kwiatkach. Preferuje dużą wilgotność oraz stanowisko słoneczne.

Surmia zwyczajna zwana też katalpą lub storczykowym drzewem. To szybko rosnąca i bardzo dekoracyjna roślina o białych kwiatach pokrytych purpurowymi i żółtymi plamkami oraz przyjemnym zapachu. Kwitnie w sierpniu, lubi stanowiska nasłonecznione. Szybko rosnące drzewo o sercowatych liściach.

Lagerstremia indyjska (Lagerstroemia Indica) zwana bzem południa, to krzew lub drzewo o imponujących kwiatach, które mogą mieć kolor różowy, fioletowy, biały, czerwony lub purpurowy. Niewielkie, długo kwitnące drzewo o pięknym zapachu kwiatów, które gubi liście na zimę. Podobno kwitnie przez aż 4 miesiące w roku. Można ją z powodzeniem uprawiać w doniczkach oraz w ogrodzie, gdyż jest mrozoodporna (do -18 stopni). Lubi przycinanie, doskonale nadaje się na bonsai. To łatwa w uprawie i szybko rosnąca roślina, która naturalnie występuje w Azji. Bajkowe drzewo wymaga stanowiska ciepłego, zacisznego, słonecznego i osłoniętego od wiatru. Dobrze rośnie w glebie żyznej, przepuszczalnej i umiarkowanie wilgotnej. Jej liście, kora i korzenie wykazują właściwości lecznicze. Kwitnie od lipca do października. Ze względu na ciekawy pokrój, długość kwitnienia i piękne zabarwienie jesienią, jest idealną rośliną na taras lub do ogrodu jako soliter.

Xanthostemon Chrysanthus – odporna roślina o walorach ozdobnych ze względu na piękne żółte, pomponiaste kwiaty oraz młode listki w czerwonym kolorze (starsze liście mają kolor zielony).

Brezylka nadobna (Caesalpinia Pulcherrima), zwana jest drzewem rajskich ptaków, ma pierzaste liście podobne do mimozy oraz zachwycające ozdobne kwiatostany w kolorze żółtym, czerwonym lub pomarańczowym. Ta roślina wieloletnia pochodzi z Ameryki Południowej. Lubi jasne i słoneczne stanowisko, latem można ją wystawić na zewnątrz w półcień.

Ostrokrzew paragwajski (Yerba mate) – wiecznie zielone drzewo z Ameryki Południowej o dekoracyjnej, gładkiej i białej korze oraz drobnych kwiatach w kolorze białym lub kremowym. Napar z liści działa leczniczo.

Calliandra houstoniana to niewielkie drzewo lub krzew o niezwykłych czerwonych kwiatach, które kształtem przypominają pędzelki. Roślina pochodząca z Ameryki Środkowej i Meksyku o pierzastych liściach, które składają się na noc, jej kora zawiera alkaloidy.

Kanna – paciorecznik to bylina o dużych liściach oraz pięknych asymetrycznych kwiatach, która wygląda jak połączenie banana z orchideą. Egzotyczna i piękna roślina niestety nie jest mrozoodporna.

Mamutowiec olbrzymi, czyli sekwoja olbrzymia jest drzewem iglastym, które naturalnie występuje w Kalifornii, ale również stał się popularną rośliną ozdobną i kolekcjonerską na świecie. Wyróżnia go stożkowata i gęsta korona oraz prosty pień z cynamonowoczerwoną korą. Ma ciemnozielone lub niebieskawozielone igły, które po roztarciu wydzielają zapach. Lubi ciepłe, słoneczne i wilgotne stanowisko, należy go zabezpieczać przed mrozem. Długowieczna roślina o ciekawym pokroju i ozdobnych liściach.

Szafran (Krokus Sativus), czyli maleńka bylina o pięknych kwiatach, która jest źródłem najdroższej na świecie przyprawy o działaniu leczniczym.

Palma acai (Euterpe oleracea) to wyjątkowe drzewo pochodzące z Ameryki Południowej. Palma tropikalna o długich liściach skupionych na szczycie pnia oraz kielichowych kwiatach z czerwoną koroną. Jego maleńkie ciemnofioletowe owoce przypominają winogrona. Uważane są za lecznicze i pozytywnie wpływają na zdrowie. Roślina do uprawy domowej lubi słoneczne stanowisko i regularne podlewanie w niewielkich ilościach.

Michelia Champaca to wiecznie zielone drzewo z rodziny magnoliowatych, zwane również kwiatem perfum czy drzewkiem radości. Ma błyszczące liście i żółtopomarańczowe kwiaty o intensywnym zapach. Wymaga lekko kwaśnej, żyznej gleby i nasłonecznionego stanowiska, lubi formowanie i jest łatwa w uprawie.

Klon palmowy – pochodzi z terenów Japonii i Korei Południowej. Zachwyca imponującymi czerwonymi liśćmi Ma drobne kwiatostany w kolorze czerwonopurpurowym. Wymaga słonecznego stanowiska oraz żyznej gleby.

Grevillea Robusta – to zimozielone drzewo o imponującym i dekoracyjnym wyglądzie, pochodzące z Australii. Jego liście mają kształt paproci i są owłosione od spodu. Ma również zachwycające pomarańczowo-złote kwiaty. To szybko rosnąca i wiecznie zielona roślina egzotyczna wytrzymała na upały i brak wody, wymaga nasłonecznionego stanowiska.

Eukaliptus Tetraptera pochodzi z Australii i jest eukaliptusem o imponującym wyglądzie. Ma eliptyczne lub lancetowate liście oraz niezwykłe kwiaty i owoce.

Calliandra Eriophylla to imponująca roślina egzotyczna, zwana potocznie Pyłkową Wróżką. Niewielki krzew z terenów pustynnych Kalifornii i Arizony. Ma imponujące różowo-białe kwiaty składające się z pręcików. Roślina doskonale nadaje się na bonsai.

Głogownik Frasera to zimozielony krzew ozdobny o błyszczących liściach w kolorze miedzianoczerwonym, które jesienią barwią ogród intensywnymi barwami czerwieni. Roślina idealnie się czuje na stanowisku słonecznym i osłoniętym od wiatru, a jej systematyczne cięcie ułatwia zagęszczanie. Kwietnie w maju i czerwcu, a pochodzi z Chin.

Telopea truncata – krzew o wyjątkowych czerwonych kwiatach w kolorze czerwonym, który naturalnie rośnie w Tasmanii. Ma ciemnozielone liście.

Bawełna kosmata lub zwyczajna (Gossypium hirsutum) – roślina wieloletnia o intrygujących jasnożółtych lub kremowych kwiatach, która doskonale sprawdza się w uprawie doniczkowej. Zachwyca wyjątkowymi i bardzo dekoracyjnymi owocostanami. Dobrze czuje się w stanowisku ciepłym i nasłonecznionym.

Cedr himalajski (Cedrus deodara) – drzewo iglaste o stożkowej koronie i pięknych szyszkach.

Jakaranda Mimozolistna to drzewo tropikalne pochodzące z Ameryki Południowej, które w okresie kwitnienia jest obsypane niebiesko-fioletowymi kwiatami. Zwane jest „Drzewem Różanym” a wiosną i latem zachwyca wyjątkowym wyglądem i przyjemnym zapachem. Ma podwójnie pierzaste liście. Roślina idealna do uprawy doniczkowej, którą zimą można wystawić na balkon, taras lub do ogrodu.

Daktylowiec właściwy (Phoenix Dactylifera) to popularna w wielu rejonach świata palma daktylowa. Ozdobne drzewko w Polsce uprawiane jest jako roślina pokojowa, która dostarcza pysznych owoców. Trzeba się przygotować na długi czas kiełkowania nasion, który wynosi aż 3 miesiące. Szybko rosnąca palma, najlepiej czuje się na stanowisku z rozproszonym światłem, nie lubi ogrzewanych pomieszczeń, a w okresie zimy może zrzucać dolne liście. W uprawie domowej raczej nie kwitnie i nie owocuje i wymaga wysokiej doniczki.

Granat właściwy (Punica Granatum) jest rośliną tropikalną o wyjątkowych kwiatach w kolorze czerwonym, pomarańczowym lub białym. Ma eliptyczno-lancetowate, błyszczące liście. Lubi stanowisko ciepłe i suche, rośnie w każdej glebie. Jest rośliną leczniczą i ozdobną. W uprawie doniczkowej po 4-8 latach granaty mogą zakwitnąć. Są łatwe w uprawie, na zimę zrzucają liście. W okresie spoczynku warto przechowywać je w chłodniejszym pomieszczeniu.

Brzostownica japońska (Zelkova serrata) – drzewo ozdobne z Dalekiego Wschodu, które z powodzeniem można uprawiać w formie bonsai. Ma pojedyncze, owalne i zaostrzone liście, które przebarwiają się jesienią na purpurowo, pomarańczowo i żółto. Kwitnie latem, a jesienią zrzuca liście. Można ją uprawiać w doniczce, a duży okaz przesadzić do ogrodu, wytrzymuje do -26 stopni mrozu. Dobrze czuje się w słonecznym i zacienionym stanowisku.

Klwia mix – długowieczna roślina pokojowa o niewielkich wymaganiach, która zachwyca swoim pięknym wyglądem. Bylina z rodziny amarylkowatych o grubych i skórzastych liściach i ozdobnych trąbkowatych kwiatach, które wyrastają na grubej łodydze. Pochodzi z Afryki Południowej.

Akka (Feijoa Sellowiana) – roślina z rodziny mirtowatych pochodząca z Ameryki Południowej. Ma niezwykle dekoracyjne kwiaty i wiecznie zielone liście. Dostarcza jadalnych owoców i doskonale się czuje na stanowisku słonecznym.

Manuka (Leptospermum Scoparium) jest naturalnie występującym drzewem lub krzewem w Nowej Zelandii i Australii. Roślina z rodziny mirtowatych, zwana nowozelandzkim drzewkiem herbacianym, jest wytrzymała na trudne warunki glebowe. Wiecznie zielone liście Manuki są szpiczasto zakończone. W kwietniu lub maju wygląda imponująco podczas kwitnienia, wówczas jest obsypana mnóstwem kwiatów o różowym, czerwonym lub białym kolorze. Drzewo o właściwościach leczniczych, liście można stosować jako zamiennik herbaty, doskonale sprawdza się formowana na bonsai. Nie lubi suszy. Łatwo pomylić go z podobną rośliną, zwaną kanuka, która ma niewielkie kwiaty w kremowobiałym kolorze.

Noga słonia Nolina (Beukarnea Wygięta), znana również jako Bokarnea odgięta lub małpie drzewko, naturalnie rośnie w Meksyku i jest uprawiana w wielu krajach na świecie. Jest to sukulent o grubym pniu, spokrewniony z jukką. Intrygująca roślina doniczkowa wzrasta bardzo wolno i wymaga stanowiska o rozproszonym świetle. Zakwita po kilku latach uprawy.

Judaszowiec chiński (Cercis chinensis) to niezwykłe drzewo niewielkich rozmiarów o powolnym wzroście, które zachwyca imponującymi kwiatami, porastającymi również pień. Ma sercowate liście, dobrze się czuje w glebie żyznej i jest odporna na krótkotrwałą suszę. Kwitnie obficie w miejscach dobrze nasłonecznionych.

Moringa olejodajna (Moringa Oleifera), zwana również drzewem chrzanowym lub drzewkiem cudów, to roślina tropikalna odporna na suszę, o wyjątkowych właściwościach i wielu zastosowaniach. Jest to szybko rosnącym drzewem, które nie znosi nadmiaru wody. Latem warto wystawić ją na balkon, taras lub do ogrodu, ale należy ja chronić przed silnym wiatrem. Doskonale czuje się na południowym parapecie.

Jodła koreańska to wiecznie zielone i efektowne drzewo sosnowate o pięknym pokroju, pochodzące z Korei. Dobrze czuje się w wilgotnej i żyznej glebie oraz na słonecznym i półcienistym stanowisku. Jest odporna na mróz i niekorzystne warunki.

Srebrna Protea (Leucadendron uliginosum) to roślina pochodząca z Afryki o niezwykle ozdobnych srebrnych liściach i żółtych kwiatach. Kwitnie już w drugim roku uprawy.

Szafirowa wieża (Puya alpestris „Sapphire Tower”) to roślina ozdobna o imponującym wyglądzie, która pochodzi z Chile. Zachwyca efektownymi kwiatostanami w kolorze błękitno-zielonym z pomarańczowymi pylnikami.

Ananasowe kwiaty (Argyrocytisus battandieri) jest marokańskim drzewkiem niewielkich rozmiarów, które doskonale znosi przycinanie. Ma imponujące szyszkowe kwiatostany o ananasowym zapachu oraz motylkowate liście. Jest rośliną hermafrodyczną, która zakwita po 3 latach uprawy.

Spatodea dzwonkowata (Spathodea campanulata) – wiecznie zielone afrykańskie drzewo o niesamowitych i efektownych kwiatach oraz pierzastych liściach. Jest łatwa w uprawie, doskonale rośnie na stanowisku słonecznym. Dekoracyjna roślina zwane tulipanem afrykańskim jest łatwe w uprawie.

Różowy ogonek królika (Ptilotus exaltus) to australijskie drzewko, które zachwyca imponującym wyglądem różowych kwiatków oraz przyjemnym zapachem.

Paulownia puszysta, Cesarskie Drzewko Szczęścia (Paulownia Tomentosa) zachwyca fantastycznymi fioletowymi kwiatami. Jest to piękne drzewo, które naturalnie rośnie w Chinach. Ma duże liście w kształcie serca. Kwitnie w maju i wytrzymuje przymrozki do -22 stopni Celsjusza.

Kardamon czarny (Elettaria cardamomum) – bylina z rodziny imbirowatych, naturalnie rośnie na Cejlonie, w Indonezji i Chinach. Intrygująca roślina doniczkowa o dekoracyjnych kwiatach i liściach.

Palmy mix to wieloletnie rośliny tropikalne do uprawy doniczkowej. Wyróżniają je niepozorne kwiaty i wyjątkowe liście – pierzaste lub wachlarzowate.

Strelicja mix lub rajski ptak to wyjątkowa roślina, której dwukolorowe kwiatostany przypominają rajskie ptaki. Pochodzi z Republiki Południowej Afryki. W Polsce doskonała do uprawy doniczkowej, od maja do września można ją wystawić na balkon, taras lub do ogrodu. Strelicja wymaga jasnego i przewiewnego stanowiska. Kwitnie od września do końca kwietnia. Od października ograniczamy podlewanie.

Którą z tych roślin tropikalnych uda mi się wyhodować z nasionka? Oto jest pytanie! Cierpliwie czekam. Pojawiło się już kilka egzemplarzy, ale czy któryś z nich przetrwa dłużej? O tym napiszę wkrótce.

Wskazówki dotyczące domowej hodowli roślin tropikalnych z nasion

• Ziemia podczas kiełkowania powinna być wilgotna, ale należy ją podlewać umiarkowanie.
• Aby pobudzić nasiona do kiełkowania oraz chronić przed parowaniem trzeba przykryć doniczkę, ja używam miniszklarni, co ułatwia zadanie.
• Nasiona tropikalne, wymagają tropikalnych warunków do kiełkowania.
• Zachowaj cierpliwość, nawet gdy nasiona długo nie kiełkują!

Dlaczego warto hodować rośliny tropikalne z nasion?

Istnieje teoria, że amatorska uprawa roślin tropikalnych w domowym zaciszu poprzez wysiew nasion powoduje silniejszy i zdrowszy wzrost, ponieważ od samego początku mają szanse przystosować się do warunków panujących w domu takich jak wilgotność czy światło. Warto pamiętać, że pochodzące z egzotycznych krajów rośliny tropikalne kiełkują, gdy tylko pojawią się odpowiednie ku temu warunki.

Poza doskonałą zabawą i satysfakcją, jaką daje domowa uprawa roślin tropikalnych, istotnym czynnikiem dla wielu osób będzie również koszt. Nasiona roślin egzotycznych są zdecydowanie tańsze od dużych egzemplarzy roślin tropikalnych. Dla mnie jest to satysfakcjonujące hobby, które uczy cierpliwości oraz pozwala obcować z przyrodą. Moja miłość do roślin tropikalnych sprawia, że w nowym domu planuję stworzyć tzw. Urban Jungle, czyli Miejską Dżunglę.